Cesarskie cięcie (CC) – wskazania, przebieg i powrót do formy

Cesarskie cięcie (CC) to poważna operacja brzuszna, która polega na urodzeniu dziecka przez nacięcie powłok brzusznych i macicy. Czasem jest planowana z wyprzedzeniem z powodu konkretnych wskazań medycznych, a czasem staje się koniecznością w trakcie porodu naturalnego (CC nagłe). W obu przypadkach celem jest zapewnienie bezpieczeństwa mamie i dziecku.

Kiedy cesarskie cięcie jest planowane? (Wskazania planowe)

Decyzja o planowym CC zapada zazwyczaj pod koniec ciąży, gdy lekarz prowadzący stwierdza medyczne przeciwwskazania do porodu siłami natury. Do najczęstszych należą:

• Nieprawidłowe ułożenie dziecka: Np. ułożenie pośladkowe (miednicowe) lub poprzeczne, które uniemożliwia bezpieczny poród naturalny.
• Wskazania pozaginekologiczne u matki: Poważne choroby serca, wady wzroku (np. wysokie ryzyko odklejenia siatkówki), problemy ortopedyczne (np. urazy miednicy) lub neurologiczne.
• Wskazania położnicze:
  • Łożysko przodujące: Sytuacja, gdy łożysko całkowicie lub częściowo zakrywa ujście szyjki macicy.
  • Makrosomia płodu: Bardzo duża przewidywana masa urodzeniowa dziecka (zazwyczaj >4500g lub >4250g przy cukrzycy matki).
  • Ciąża mnoga: Często (choć nie zawsze) ciąże bliźniacze lub o większej liczbie płodów są wskazaniem do CC.
  • Wcześniejsze operacje: Przebyte więcej niż jedno cesarskie cięcie lub inne operacje na macicy.

Kiedy cesarskie cięcie jest nagłe? (Wskazania ze wskazań pilnych/nagłych)

To sytuacje, które pojawiają się w trakcie trwania porodu naturalnego i stanowią zagrożenie dla zdrowia lub życia matki bądź dziecka.

• Zaburzenia tętna płodu (zagrożenie zamartwicą): Najczęstsza przyczyna. Zapis KTG wskazuje, że dziecko źle znosi skurcze.
• Brak postępu porodu: Mimo skurczów, szyjka macicy nie rozwiera się lub główka dziecka nie obniża się w kanale rodnym.
• Odklejenie się łożyska lub wypadnięcie pępowiny: Stany nagłe, wymagające natychmiastowego zakończenia ciąży.
• Rzucawka lub stan przedrzucawkowy: Wysokie ciśnienie matki zagrażające jej życiu.

Jak wygląda zabieg cesarskiego cięcia? (Przebieg)

Większość planowych cięć cesarskich wykonuje się w znieczuleniu podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym (tzw. "znieczulenie od pasa w dół"). Mama jest przytomna, świadoma i może zobaczyć dziecko zaraz po urodzeniu. Znieczulenie ogólne (narkoza) jest zarezerwowane dla bardzo pilnych przypadków.

1. Przygotowanie: Założenie cewnika do pęcherza moczowego, dezynfekcja pola operacyjnego.
2. Znieczulenie: Podanie znieczulenia przez anestezjologa.
3. Operacja: Lekarz wykonuje nacięcie powłok brzusznych tuż nad linią owłosienia łonowego (tzw. cięcie poprzeczne) oraz nacięcie macicy.
4. Narodziny: Dziecko jest wydobywane z macicy. Zazwyczaj trwa to tylko kilka minut od rozpoczęcia operacji.
5. Zakończenie: Lekarz usuwa łożysko, a następnie zszywa warstwowo macicę i powłoki brzuszne. Cały zabieg trwa zwykle od 30 do 60 minut.

Powrót do formy – regeneracja po CC

Rekonwalescencja po cesarskim cięciu jest zazwyczaj dłuższa i bardziej bolesna niż po porodzie naturalnym. W końcu to poważna operacja brzuszna.

• Pierwsza doba (Pionizacja): To kluczowy moment. Mimo bólu, personel medyczny zachęca do jak najszybszego wstania z łóżka (zazwyczaj 6-12 godzin po operacji). To bardzo ważne, aby zapobiegać zakrzepom i uruchomić pracę jelit.
• Ból rany: Przez pierwsze dni jest naturalny i silny. Będziesz otrzymywać regularnie środki przeciwbólowe.
• Pielęgnacja rany: Kluczowe jest utrzymywanie rany w czystości i suchości. Należy ją myć wodą z mydłem, delikatnie osuszać i dezynfekować zgodnie z zaleceniami szpitala. Ważne jest "wietrzenie" rany.
• Wsparcie w karmieniu piersią: Po CC nawał pokarmu może pojawić się nieco później. Bardzo ważne jest częste przystawianie dziecka i (w razie potrzeby) skorzystanie z pomocy doradczyni laktacyjnej. Warto wypróbować pozycje, które nie uciskają rany (np. pozycja "spod pachy").
• Oszczędzanie się: Połóg po CC trwa również 6 tygodni. Przez ten czas (a nawet dłużej) nie wolno dźwigać niczego cięższego niż własne dziecko.
• Blizna: Początkowo będzie czerwona i wypukła. Z czasem zblednie. Po pełnym zagojeniu się rany (zazwyczaj po ok. 4-6 tygodniach, po konsultacji z lekarzem) warto rozpocząć mobilizację blizny (specjalny masaż), najlepiej pod okiem fizjoterapeuty uroginekologicznego. Zapobiega to powstawaniu zrostów.

Pamiętaj, że poród przez cesarskie cięcie to także poród. Niezależnie od przyczyny, zrobiłaś wszystko, aby Twoje dziecko bezpiecznie przyszło na świat. Daj sobie czas na regenerację – zarówno fizyczną, jak i psychiczną.